تقویت همکاری های بین بخشی، کلید موفقیت برنامه های ملی پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر باقر لاریجانی، رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در دیدار  خود با نماینده سازمان جهانی بهداشت با اشاره به این که کمیته ملی با رویکردی چندبخشی و مبتنی بر همکاری میان‌بخشی، با مشارکت فعال وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مرتبط تشکیل شد، افزود: هدف این کمیته، طراحی و اجرای برنامه‌های مشترک برای پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر، در چارچوب سیاست‌های سلامت کشور و با همسویی با اهداف جهانی سازمان جهانی بهداشت بوده است.
دکتر لاریجانی ادامه داد: در زمان فعالیت این کمیته و در قالب برنامه ملی اقدام برای پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر، اقدامات مبتنی بر شواهد علمی و هزینه-اثربخش مورد توجه قرار گرفت و منابع مورد نیاز برای اجرای این اقدامات نیز پیش‌بینی شد. کمیته‌ها در سطوح ملی، فروملی و دانشگاهی شکل گرفتند و چهارچوب‌های ملی ارائه خدمت در زمینه بیماری‌های کرونر قلب، دیابت و حوادث ترافیکی تدوین شد.
وی با بیان اینکه در سه سال اخیر این کمیته هیچ فعالیتی نداشته است، ابراز امیدواری کرد:  در آغاز یک دوره جدید، لازم است که این برنامه‌ها مورد بازنگری، به‌روزرسانی و ارتقا قرار گیرند تا همچنان بتوانند در راستای بهبود سلامت جامعه، نقش مؤثری ایفا کنند.
دکتر لاریجانی با اشاره به ارزیابی جدید شاخص‌های این سند ملی که در مرکز تحقیقات بیماری های غیرواگیر پژوهشگاه انجام شده است، بر ضرورت بازنگری در سیاست‌ها و تقویت مداخلات در این حوزه تأکید کرد.

ایران؛ پیشگام در تولید شواهد برای سیاست‌گذاری سلامت در منطقه
در بخش دیگری از این جلسه دکتر جعفر حسین، نماینده سازمان جهانی بهداشت در جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه بیماری‌های غیرواگیر، نه تنها در ایران یا منطقه، بلکه در سراسر جهان به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سلامت عمومی تبدیل شده‌اند. برای مقابله مؤثر با این بیماری‌ها، لازم است نگاه خود را از درمان صرف، به سمت ارتقاء سلامت (Health Promotion)، پیشگیری اولیه (Primary Prevention) و توجه به عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت (Social Determinants of Health) تغییر دهیم.
وی افزود: کنترل بیماری‌های غیرواگیر بدون تمرکز جدی بر پیشگیری امکان‌پذیر نیست. در بسیاری از کشورها، سازوکارهای بین‌بخشی طراحی شده‌اند که از طریق قانون‌گذاری، اجرای سیاست‌های سلامت‌محور و تمرکز بر اصلاح رفتارهای پرخطر عمل می‌کنند. نظام های بهداشتی نیز نیازمند آن هستند که به‌جای تمرکز صرف بر نظام درمان، بر اصلاح ساختارها و تقویت سیستم تمرکز کنن و برنامه‌هایی برای تغییر رفتار در سطح جامعه داشته باشند، چرا که در بسیاری از موارد، ریشه مشکل در ساختار سیستم‌ها نهفته است.
نماینده سازمان جهانی بهداشت در ایران تصریح کرد: باید توجه داشت که مسئولیت رشد بیماری‌های غیرواگیر تنها بر دوش وزارت بهداشت نیست و سیاست‌گذاری در حوزه‌هایی چون صنعت، تغذیه، حمل‌ونقل و محیط زیست نیز نقش کلیدی دارند. در بحث تأمین مالی نیز نباید تنها به منابع وزارت بهداشت اکتفا کرد؛ بلکه سایر نهادها و بخش‌ها نیز باید بخشی از بودجه و منابع خود را به کنترل و پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر اختصاص دهند.
وی با بیان اینکه دفتر نمایندگی سازمان جهانی بهداشت  رایزنی های لازم را با دفتر منطقه ای برای احیا کمیته ملی بیماری‌های غیرواگیر انجام خواهد داد، آمادگی  این دفتر را برای همکاری در حمایت از برنامه‌ریزی، پیاده‌سازی و ارزیابی این برنامه‌ها اعلام کرد.
وی ادامه داد: یکی از مشکلات مهم در حوزه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر آن است که پیامدهای آن‌ها در بلندمدت قابل مشاهده هستند، و همین موضوع متقاعد کردن مردم و  سیاست‌گذاران را دشوار می‌سازد. از این رو، تلاش‌ها در این حوزه باید مستمر، علمی و مبتنی بر شواهد باشند تا بتوان در برابر این بحران نوپدید، پاسخ‌های مؤثری ارائه داد.
دکتر جعفر حسین ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران یکی از معدود کشورهای منطقه است که از زیرساخت‌های علمی و تحقیقاتی گسترده‌ای در حوزه سلامت برخوردار است. وجود مراکز پژوهشی و تحقیقاتی متعدد، ظرفیت ارزشمندی برای گردآوری، تحلیل و تفسیر داده‌های سلامت فراهم کرده است. این مراکز می‌توانند با تولید شواهد علمی مستند، نقشی کلیدی در پشتیبانی از فرآیندهای سیاست‌گذاری ایفا کنند. فراهم‌سازی اطلاعات دقیق و مبتنی بر شواهد، ابزار مؤثری است برای متقاعد کردن تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران برای اقدام به موقع و مؤثر در راستای بهبود سلامت عمومی و کنترل بیماری‌های غیرواگیر.
در بخش دیگری از این نشست، دکتر افشین استوار، رئیس دپارتمان بیماری‌های غیرواگیر دفتر سازمان جهانی بهداشت، و دکتر محسن اسدی لاری، رئیس پیشین اداره‌کل همکاری‌های بین‌المللی وزارت بهداشت، به ارائه دیدگاه‌ها و پیشنهادات خود در خصوص احیای مجدد و بهینه‌سازی ساختار کمیته ملی بیماری‌های غیرواگیر پرداختند.